1.1 Kauçuk çarklar

Kauçuk çark kapağı, doğal ve/ veya sentezlenmiş kauçuktan üretilen elastomerden oluşur. Endüstriyel çarklar üretmek için kullanılan kauçuk sertleştirilebilir veya enjeksiyonla kalıplanabilir.

Sertleştirilmiş kauçuk: “vulkanize etmek” adındaki işlem altında kauçuğa özel mineral yükleri ve sertleştirici maddeler eklenir. Bu işlem sırasında, kauçuğun moleküler yapısı belirgin bir şekilde değişir: işlemin başındaki “macun kıvamındaki“ malzeme, reaksiyonun oluştuğu kalıbın şeklini alan ve zamanla koruyan erimez bir ürün haline gelir. Elde edilen halka çarkın merkez gövdesine mekanik olarak monte edilir. Sertleştirilmiş kauçuk, uygulanan çekiş ve basınç yüklerinin nispeten geniş aralığında gelişmiş elastik olarak şekil değiştirebilme özelliklerine sahiptir. Sertleştirilmiş kauçuğun fiziksel mekanik özellikleri; kullanılan doğal ve/veya sentezlenmiş kauçuğun kalitesine, eklenen mineral yüklerinin tipi ve adedine ve de sertleştirme işleminin gerçekleştiği koşullara göre değişim gösterebilir.

Enjekte edilmiş kauçuk: kauçuk kimyasal bir sentezleme işleminden geçer. Elde edilen malzeme çarkın merkez gövdesinin takılı olduğu kalıp içerisine enjekte edilir. Enjekte kauçuk eriyebilirlik halini kalıplama işleminden sonra bile sürdürebilir. Normalde enjekte kauçuğun elastik özellikleri en iyi kalite sertleştirilmiş kauçuktan daha vasattır buna rağmen orta ve düşük sınıftaki sertleştirilmiş kauçuk ile karşılaştırılabilir. Aşağıdakiler kauçuğun kalitesine göre ana fiziksel mekanik parametrelerin bazılarıdır (her bir parametrenin tanımı için parametrenin hemen yanında gösterilen standartlara bakınız):

sertlik UNI EN ISO 868:1999; ASTM D 2240-2004
spesifik yoğunluk UNI 7092:1972; ISO 2781:1988
darbe dayanımı UNI 7716:2000; ISO 4662:1986
aşınma kaybı UNI 9185:1988; DIN 53516:1987
nihai çekme gerilimi UNI 6065:2001; ISO 37:1994; ASTM D 412c-1998
nihai uzama UNI 6065:2001; ISO 37:1994; ASTM D 412c-1998
yırtılma direnci UNI 4914:1987; ASTM D 624b-2000
kompresyon takımı UNI ISO 815:2001

Parametreler bağımsız değildir; bir başka deyişle bir tanesini değiştirmek genelde diğer parametrelerde değişime neden olur (değişen derecelere). Sertlik belirlemesi en kolay parametredir: genel olarak arttırılmış sertlik elastik özellikleri azaltır (darbe dayanımı, nihai uzama, kompresyon takımı) ve genel çark performansını düşürür. Buna karşılık yırtılma direnci ve aşınma kaybı gibi parametreler ağırlıklı olarak sertleştirilmiş kauçuğun yapısına ve daha az ölçüde sertliğe bağlıdır.