Sözlük

Dişli tepesi: üst tarafın yüksekliği, dişin diş açıklığı dairesi ile dişli tepesi dairesi arasındaki bölümü.

Dişli tepesi dairesi: diş tepesini sınırlayan daire.

Diş boşluğu: birbirlerine bağlı iki dişlinin dişleri arasındaki mesafe. Ayrıca diş boşluğu, dişlilerin takılı olduğu millerin merkezleri arasındaki gerçek mesafe ile iki dişlinin diş açıklığı izlerinin toplamı olarak ölçülen çalışma uzaklığı arasındaki fark olarak da düşünülebilir. Negatif diş boşluğu (gerçek mesafenin çalışma uzaklığından düşük olduğu) dişlilerin dişlerini birbirlerine daha fazla yaklaştırarak, dişler arasında daha fazla temas olmasına ve dolayısıyla dişli düzeneğinde daha büyük zorluklara ve tutukluk riskine yol açar. Pozitif diş boşluğu ise, tutukluk riskinde azalmaya yol açar fakat, çok fazla ise, dişler arasındaki teması azaltarak iletilen torku sınırlar ve iletim verimini azaltır.

Alt taraf: dişin diş açıklığı dairesinin altında kalan kısmı.

Dairesel diş açıklığı: diş açıklığı dairesi boyunca ölçülen, ardışık iki dişin iki homolog noktası arasındaki mesafe. Dairesel diş açıklığı dişli modülünün hesaplanmasını sağlar ve iki dişlinin bağlanıp bağlanamayacağını değerlendirmek için temel bir ölçümdür: farklı diş açıklığına sahip dişliler birbirlerine geçemez.

Diş kökü: diş dibinin yüksekliği, dişin kök dairesi ile diş açıklığı dairesi arasındaki bölümü.

Tahrik edilen mil: tahrik milinden veya tahrik dişlisinden hareket alan, çeşitli uzunluk ve kalınlıklarda olabilen silindirik iletim elemanı.

Tahrik mili: makine tarafından oluşturulan tahrik kuvvetinin uygulandığı ve hareketi ve kuvveti aktaran, çeşitli uzunluk ve kalınlıklarda olabilen silindirik iletim elemanı.

Diş yüzü: dişin diş açıklığı dairesinin üzerinde kalan yanal yüzeyi.

Yanak genişliği: bir dişin sınırladığı diş açıklığı dairesinin ark boyu.

Diş yanı: dişin diş açıklığı dairesinin altında kalan yanal yüzeyi.

Sürtünme: birbirlerine karşı bastırılan iki cisim arasındaki temas durumunda oluşan, ve bağıl hareketi engelleyen sürtünme kuvvetidir. Sürtünme varlığı, ısıyla kaybolan mekanik enerji kaybını gösterir.

Dişli: bir çift dişli parça (genellikle dişliler) ile iki mil arasında hareket aktarımı için kullanılan mekanizma. Genel olarak, aynı ya da farklı boyutlarda olabilecek iki veya daha fazla dişliden oluşur.

Yağlayıcı madde: birbirlerine sürten iki yüzey arasında sürtünmeyi minimuma azaltmak ve yıpranmaya açık mekanik parçaları korumak için kullanılan, genellikle sıvı bir madde. Elesa dişlileri için lityum sabun ve sentetik yağ bazlı yağlama gresi kullanılması önerilir.

Modül: dişlinin diş açıklığı çapı ile dişlinin diş sayısı arasındaki oran. Dişlinin dişlerini karakterize eden parametrelerden biridir: iki dişli çarkının birbirine geçebilmesi için aynı modüle sahip olmalıdır.

Çalışma uzaklığı: dişlilerin takılı olduğu millerin merkezleri arasındaki teorik mesafe. İki dişlinin diş açıklığı izlerinin toplamıyla elde edilir.

Pinyon: iki dişe sahip dişli sisteminde, pinyon daha küçük çaplı çarkı temsil eder. Aynı zamanda, ötelenme hareketine doğrusal harekete dönüştürmek (veya tam tersi) için dişli çubukla (sonsuz yarıçaplı dişli kabul edilir) eşleşen dişlidir.

Diş açıklığı dairesi: dişli çiftinin temasının meydana geldiği daire.

Basınç açısı: tanjant ile diş açıklığı dairesi arasındaki ve normal ile diş yüzeyi arasındaki açı; her ikisi de diş açıklığı dairesinin diş yüzeyiyle temas ettiği noktada alınır. Dişlerin temel özelliği: yalnızca aynı basınç açısına sahip dişliler birbirlerine bağlanabilir.

Dişli çubuk: bobin veya pinyon adı verilen bir dişliyle birlikte döner hareketi aralıksız doğrusal harekete dönüştürmek (veya tam tersi) için kullanılan doğrusal bir dişlidir (sonsuz yarıçaplı dişli).

Kök dairesi: diş dibini sınırlayan daire.

Aralık genişliği: ardışık iki diş arasındaki diş açıklığı dairesinin ark boyu. İki diş arasındaki boş alanı temsil eder.

Düz dişli: iki paralel eksen arasında hareket aktarımı sağlayan, silindir eksenine paralel dişli dişliler.

Diş: kök dairesinin içinden veya dışından uzanan ve ikinci bir iletim elemanının başka dişiyle temas halinde iki farklı iletim birimi arasında tork veya kuvvet iletimi sağlayan eleman.

Diş kalınlığı: dişin eksenel boyutu.

Üst taraf: dişin diş açıklığı dairesinden dışarı çıkan kısmı.

Yıpranma: bir malzemenin başka bir malzemeyle sürtünmesi sonucu aşınması.