Top

İş parçaları tork anahtarı kullanmadan mükemmel torkla nasıl sıkılır?

Tem 28, 2025

Bu yazıda, iş parçalarını alet kullanmadan ve hassas kapaklarına ve korumalarına zarar vermeden hassas ve tekrarlanabilir bir şekilde nasıl sıkıştırabileceğinizi göstereceğiz. Sınırlı veya ayarlanabilir sıkma torkuna sahip topuzları nnasıl ve neden kullanmaya değer olduğunu açıklayacağız.

Tork sınırlayıcı topuzların kullanım amacı

Tork sınırlayıcı topuzlar, aşırı sıkmaya karşı koruma görevi görür. Topuzu sebest bırakan bir yay sayesinde, ayarlanandan daha fazla torkun iletilmesini önlerler. Ayrıca bileşenlerin yetersiz sıkılmasına karşı koruma sağlarlar. Operatörler herhangi bir nedenle elemanlara zarar vermekten korktuklarında veya bu elemanları çalıştırırken bir his duymadıklarında, "klik" sesi olan bir topuzun kullanılması onlar için mükemmel bir çözüm olacaktır.

Biyomekanik bize, topuzu elimizle sıkarak hangi maksimum torku üretebileceğimizi söyler. Bu nedenle, rahat bir tutuş ve doğru sıkıştırmayı kombinasyon halinde sağlamak için topuz gövdesinin boyutunu (veya daha doğrusu çapını) ve şeklini ayarlayabiliriz. Bununla birlikte, sıkma torkunu kasıtlı olarak sabit bir değerle sınırlamamız gereken uygulamalar vardır. Burada bir topuz şeklinde kapatılmış bir tork anahtarının işlevselliğini elde ederiz. Uygun sıkma torkuna ulaşıldığında, topuz, bir tork anahtarı gibi bağlantının çok fazla sıkılmasına izin vermeyerek "tıklar". Öte yandan, bir "klik" eksikliği, bağlantının yeterince sıkı olmadığını bize bildirebilir. Bağlantıyı "tık sesi" gelene kadar sıkan çalışan, bağlantının doğru şekilde sıkıldığını bilir.

Ayarlanabilir ve tork sınırlayıcı topuzlar

Tork sınırlayıcı topuzlar, torku ayarlama yeteneği veya tork eksikliği açısından bölünebilir. Ayarlanabilir sıkma torkuna sahip modellerde, topuzun "tıklayacağı" torku kendimiz değiştirebilir ve böylece beklenenden daha yüksek bir torkun iletilmesini önleyebiliriz. Bunu, aşağıdaki resimde gösterildiği gibi ayar vidasını sıkarak yapıyoruz:

Şekil 1.  MZD serisi ayarlanabilir tork sınırlayıcı topuz uygulaması

Yukarıdaki şekil, MZD serisi topuzun nasıl ayarlanacağını göstermektedir. Bir Alyan anahtarı yardımıyla, ayar vidasını ilgilendiğiniz ölçüde sıkın. Sarı ok, ulaşılan sıkma torkunu gösterir. Ayarlanabilir torklu topuzlar, sıkma torkunu belirli, yapısal olarak belirlenmiş bir aralıkta ayarlamanıza olanak tanır. Bu, uygulamaya tam olarak uyum sağlamayı ve çalışma sırasında bağlantının tekrarlanabilirliğini ve güvenilirliğini elde etmeyi mümkün kılar.

Ayarlanabilirlik, örneğin topuzların da başarılı bir şekilde kullanılabileceği gerdirme mekanizmalarının aşınması gibi uygulamanın gereksinimlerine sürekli adaptasyona izin verir. Ek olarak, ayarlanabilir sıkma torku, örneğin sensörlerin konumunu sabitlemek için daha sert bağlantı elemanlarının kullanılması gibi üretim hattındaki değişikliklere uyum sağlar. Çok yönlülüğe ve aşınmaya veya ürünlerin sık sık değiştirilmesine ve dolayısıyla parametrelerin kontrol edilmesine ihtiyaç duyduğumuz her yerde, ayarlanabilir sıkma torkuna sahip topuzları seçmeliyiz.

Sabit ve kesin olarak tanımlanmış bir tork ile tekrarlayan ayar gibi ayar elemanlarını sık sık kullanıyorsanız, sabit bir sıkma torkuna sahip kalibre edilmiş topuzları seçmeniz önerilir. Çalışma prensipleri yukarıdakiyle tamamen aynıdır. Topuz belirli bir anda "tıklar", ancak bu noktayı kendimiz değiştiremeyiz, değeri fabrikada sabitlenir ve ayarlanır. Bu, operatörlerin veya aşırı hevesli teknisyenlerin gerekli sıkma torkunu değiştirmesini önler.

Tork sınırlayıcı topuz uygulama alanları

Hem ayarlı hem de ayarsız versiyonda tork sınırlayıcı topuzlar, çalışmayı basitleştirmek ve makineyi hasardan korumak istediğimiz harika bir çözümdür. Aşağıda, kullanımlarının açıkça görülebildiği bazı uygulamalar bulunmaktadır:

https://www.elesa-ganter.com/static/pressrelease/images/GN 3663_tur.png

Şekil 2. Nesneleri sıkıştırmak için kullanılan sistemlerde tork sınırlayıcı topuzların   (burada GN 3663) kullanımına bir örnek.

Yukarıdaki şekil, işlemeden önce iş parçasını sabitleyen mekanizmaların uygulanmasını göstermektedir. Maksimum sıkma torkunu kontrol etmezseniz, elemanı ezebilir ve yok edebilirsiniz. tork sınırlayıcı topuz kullanıyorsanız, belirlenen torku ayarlayabilir (MZD serisi sayesinde) veya ayarlanan sıkma torku için kalibre edilmiş bir eleman seçebilirsiniz (CTDVTDGN 3663 veya GN 3664 serisi). Ayarlanan maksimum sıkma torkuna ulaşıldığında, topuzdaki kavrama çalışacak ve döndürdüğümüz gövde ile vida veya baskı somunu arasındaki bağlantıyı kesecektir. Bu nedenle, ayarladığımız sıkma torkundan "daha fazla değil" sıkacağız.

Tork sınırlayıcı topuzların başarıyla kullanılabileceği bir başka uygulama, sensörleri ve yan bantları makinelere bağlamak için kullanılan konektörlerdir. Özellikle sık sık değiştirmenin gerekli olduğu yerlerde ve düşük ağırlıkları nedeniyle bu amaçla alüminyum profiller ve konektörler kullanıyoruz. Boruların ve profillerin yüzeyine zarar vermeyi, deliklerin deformasyonunu veya aşırı durumlarda bağlantı parçalarında çatlakları önlemek için tork sınırlayıcı topuzları kullanılır. Ek olarak, topuzlar montajın tekrarlanabilirliğini sağlayacaktır, bu sayede kendi kendine düşebilecek veya titreyebilecek sıkılmamış bağlantı elemanları şeklindeki hatalardan kaçınılır. Bitmiş çözüm şuna benzer:

Şekil 3. Bağlantı elemanının profile sabitlenmesi uygulamasında MZD serisinin ayarlanabilir torklu topuzu. Bir klik sesi, sıkma kuvvetinin torkunun ayarlandığını gösterir.

Tork sınırlayıcı topuzların kullanımına bir başka örnek, hassas parçalar için işleme mastarlarıdır. Aşağıdaki şekilde, delik açmamız gereken düzgün bükülmüş bir sac profil görebiliriz. Torku ayarlanabilir topuzlar (MZD serisi) köşelerin ezilmesini ve delinecek profilin deforme olmasını engeller.

https://www.elesa-ganter.com/static/pressrelease/images/MZD_tur_mounting.jpgŞekil 4. İş parçasının ana elemanı olarak ayarlanabilir torklu topuzlar sıkıştırma cihazları ve tahribatını önler.

Mükemmel uyum

Uygulamaya bağlı olarak, tork sınırlayıcı topuzları ayarlamak için birçok seçenek vardır. En basit kriterler, gerekli tork aralığı, ayarlama yöntemi ve topuz gövdesinin şeklidir, bu da operatörlerin kavramasını kolaylaştıracaktır:

https://www.elesa-ganter.com/static/pressrelease/images/Torque_limiting_knobs_tur.jpg

Fotoğraf 1. Sol üstten – VTDGN 3664MZD serisi. Sol alttan sola GN 3663 ve CTD.

  • 2 Nm ile 7,5 Nm arasında sabit maksimum torka, M6 ile M12 arasında pim veya delik boyutlarına, çıkarılabilir uç kapağına ve ergonomik kavramaya sahip üç kollu GN 3664 serisi.
  • 0,7 Nm ila 5,5 Nm arasında sabit maksimum torka sahip GN 3663 serisi tırtıklı topuzlar, M3'ten M12'ye kadar saplamalı, dişli somunlu ve düz delikli boyutlarda mevcuttur.

Sınırlı ancak ayarlanamayan torka sahip topuzlar, vidaların maksimum torku ile herhangi bir etkileşimi sınırlamak istediğiniz durumlarda idealdir. Hafif ve sağlam tasarımlarda hassas kapaklar, ayar mekanizmaları veya sensör montajları için idealdir:

  • Sabit, sınırlı sıkma torkuna sahip CTD serisi çift kanatlı topuzlar, 2 Nm veya 3 Nm versiyonlarında ve M5 ile M6 arasında değişen dişli delik boyutlarında mevcuttur.
  • 2 Nm ila 6 Nm arasında seçilebilen sabit sınırlı sıkma torkuna ve çıkarılabilir koruyucu tapa ile M6 ila M12 arasında dişli delik boyutlarına sahip üç kollu VTD serisi.